E
BENDITAS SEXAN ESAS TÚAS MANS
XAQUÍN CAMPO FREIRE,
12-04-2010.
José,
93 anos, foi sempre o que se di 'un manitas'. Un chapuzas? Non. Non te
equivoques. Foi un home que soubo poñer as súas mans para deixalo todo novo. E
cando isto xa non era posible, el arranxáballas/llelas para que a cousa seguise
funcionando. Sempre o vía a punta a todo.
A
súa ansia de meter as mans levouno a perder o dedo polgar da súa man dereita.
E, como sempre foi un manitas, ese foi momento en que lle tocou arranxar as
súas mans. Mellor dito, arranxarllas/llelas coas súas mans para seguir sendo o
dos mil saberes: Un perfecto 'mil mañas' que dicimos por estes pagamentos.
O
ano pasado enfermou María, a súa señora, a dos cen anos cumpridos. E as súas
mans entraron por primeira vez en grave crise e con elas toda a súa persoa.
Todo el se viu sumido en profunda tristura. Era a primeira vez que as súas mans
non lle servían para arranxar esta nova situación. Sentiuse inútil e chegou a
encamar. Un forte catarro, froito probablemente dunha visita ao hospital e dos
contrastes co frío e a calefacción, foi quen cargou aparentemente coas culpas
da etioloxía morbosa que o desestabilizar. Pero a verdadeira causa estaba no
pesadume do seu corazón.
María
-tivera unha embolia cerebral- achábase inconsciente e paralítica en cama.
Pasados uns meses, coa chegada do verán, foi apreciando certa melloría.
Recobrou o seu prácido sorriso e dicía palabras inconexas. E mostrábase moi
receptiva ás mostras de afecto dos demais.
E
aquí, de novo, José recuperou as súas mans. Caricias, xestos, mans entrelazadas,
palabras bonitas,...
E
María, non sabemos se entendía, pero si sorría de novo e era enormemente
receptiva ao percibir as mostras de ternuras e de amor.
Coa
chegada do inverno, un día, sen avisar e ao atardecer, deixounos
silenciosamente.
José
acolleu a súa marcha con serenidade e enteireza. Por fin, puidera baixar de
novo por ela as súas mans, tenras e cariñosas. As súas mans puideran falar de
novo e estaba satisfeito. A linguaxe das mans é insubstituíble.
Durante
nove domingos quixo vir a ala Iglesia para intercambiar con María, nun novenario de semanas,
unha terapia de acción de grazas pola súa resurrección definitiva en Cristo.
Esa é a súa fe experiencial e indiscutible. Pasaba, e segue pasando,
previamente polo Cemiterio parroquial para bendicir coas súas mans toda a vida
de María e inclinándose con reverencia deixábase bendicir por ela.
Agora
está a vivir con moita paz, gozosamente, en todos os momentos do día un nova
dimensión do seu matrimonio: A presenza espiritual -real- de María. Para el é
verdade aquilo de "sen que a morte nos separe".
Segue
vindo a misa os domingos, como fixo toda a súa vida. Hai un mes pasounos
revista detallada ao templo, sancristía e inmediacións. Achou uns candeeiros
altos de madeira nobre e de boa calidade un pouco abandonados. "Isto
necesita ser restaurado", díxonos moi seriamente a todos. "Eu podo
facelo e vounos levar ao taller que aínda teño na casa ". Por suposto,
todos, admirados, abrimos gozosamente os ollos e demos a nosa aprobación.
José
- 93 anos - recuperou as súas mans. Viuse de novo útil dentro da súa
comunidade.
"Este
non para", díxolle galantemente unha anciá, un pouco máis nova. El
recolleu con gusto o piropo e deu as grazas a todos.
Benditas
as mans da persoa humana. Na nosa terra aínda é costume velas entrelazadas cun
rosario cando se despiden, como pasou con María. Son mans de bendición por toda
unha vida vivida en común.
Moitas
veces no tanatorio invítanme a facer unha oración. Despois dun silencio de interiorización e
pacificador, suxiro os familiares que contemplen as súas mans e se deixen
bendicir. Axudaraos nos tempos sucesivos a xestionar mellor as perdas e
recuperar a presenza espiritual, resucitada e resucitadora. Unha paz emocionada,
entrecruzada de bágoas e de recordos agradecidos, serénanos a alma que tamén
devolve bendicións.
José,
bendizo as túas mans de ancián de 93 anos. Con elas loitas por seguir presente
facendo o ben e non te rendes. Se.
Bendicimos as túas mans. Dende Mandiá, un abrazo de todos. Querémosche amigo.
Segue así.
REFLEXIÓN.
Está moi desenvolvida a teoloxía das mans na Sagrada
Liturxia e iso é
marabilloso. Mas non temos tan estudada, escrita e valorada a teoloxía do sacramento
das mans no secular. "O valor do
secular", díxonos o Concilio Vat. II.
Cometemos un pecado grande de omisión. Logo
queixámonos de que son outras ideoloxías os que si poñen en valor as realidades
terreas e saben valorar o manual.
Deamos grazas a Deus.
É por iso que eu quixen presentar este pequeno
artigo-reflexión, para os meus fregueses, sobre José, Picos, 93 anos, e sobre a
súa realidade actual que a todos nos alcanza coa súa sacramentalidade do
traballo manual, do amor, da tenrura, da bendición e da súa expresiva e
riquísima xesticulación. Entenderon canto ben de Deus hai en cada un de nós.
Canta sacramentalidade creadora realizan cada día. Como os valora Deus. Os
humanos a iso chamámoslles traballos
servís. Será porque son os que de
verdade “serven”?
E ao tempo, creo que esta teoloxía tamén é
profundamente adecuada para este Curso
da "Asistencia espiritual ao final
da vida”, onde á hora de coidar e atender as mans de todos son poucas e
han de confluír para poder percibir nas atencións e coidados as caricias do Bo
Deus.
Porque é na vida real, polo sacramento das mans,
por quen está presente en todo momento o Deus grande e amoroso que se fai
salvación na acción creadora e salvadora de cada home e de cada muller nas súas
accións, nos seus rezos e pregarias, nas súas danzas ou nos seus berros de
clamor.
Curiosamente, a eles chamámoslles os traballadores "manuais". Pero logo parece que só as mans
consagradas do Papa, dos bispos e dos curas fan presente a Deus na vida E
venerámolas e bicamos con reverencia. Tamén valoramos máis aos que denominamos
como de “colo branco” ou profesións liberais.
Mas San Xosé foi un “manual”. E tamén o Suso, o “do
Carpinteiro de Nazaré”. María arranxou
toda a vida do fogar. Recolleu, en
sangue, nas súas mans ao Cristo morto e alentou nos discípulos, tamén coas súas
mans, a presenza resucitada.
Importa que cambiemos as actitudes profundas cando
ollamos para as mans das nosas nais, pais, nenos e anciáns, dos nosos obreiros,
labregos e mariñeiros, dos que mesmo piden unha esmola, para os mestres ou para
os que van de guiandeiros. Son mans
creadoras, consagradas e de consagración en cada momento do día. É interesante
a este respecto o valor do sacramental que expón LEONARDO
BOFF en Os sacramentos. Signos de
vida. Ronsel, S.A. Barcelona
1963.
A HOAC danos unha grande lección na valoración de
fe, a visión de Cristo, do mundo “manual” e da súa intrínseca dignidade. A
Doutrina Social da Igrexa é rica e merece ser máis coñecida e actuada neste
aspecto.
San Camilo de Lelis, un laico e traballador manual,
(sacerdote moi tardíamente), descubriu persoalmente o grande sacramento das súas
mans, a través das cales facía presente ao Cristo Samaritano: "Poñede máis corazón nesas mans", dicíalles aos seus discípulos e compañeiros.
Cando o Papa chegou de improviso a visitar o
Hospital do “Santo Spirito”, non dubidou en facerlle esperar. Nese momento el
tiña as súas mans adicadas a realizar o grande sacramento da curación do Cristo
doente nun irmán, que, se o deixaba a medio facer, era ao mesmo Cristo a quen
deixaba desamparado e preterido, por alguén, que aínda que representante de
Cristo, podía agardar perfectamente.
E BENDITAS SEXAN ESAS TÚAS MANS.
********************
Creo importante completar con estas
dúas citas:
1ª. - "Un dos xestos máis repetidos na
celebración dos Sacramentos é a imposición de mans.
É
este un xesto en verdade polivalente, coa elocuente expresividade dunhas mans
que se estenden sobre a cabeza dunha persoa ou sobre unha cousa, a ser posible
con contacto físico.
Pode
indicar perdón, bendición, transmisión de forza... O seu sentido queda
concretado polas palabras que o acompañan en cada caso: "eu absólvoche dos
teus pecados", "envía, Señor, o teu Espírito sobre este pan e este
viño", "enviou Señor a forza do teu Espírito sobre estes servos
teu"...
A
man foi sempre símbolo da forza, do traballo, da comunicación interpersoal: a
man de Deus que obra proezas, a man do home que manda, que pide, que toca, que
comunica... A man que quere expresar a transmisión de algo invisíbel."
"ALDAZABAL JOSÉ.- GESTOS Y SÍMBOLOS (I) Dossiers CPL 24
Barcelona 1986.Págs. 19-24).
2ª. - "A man aberta de Cristo une as mans
pechadas dos homes.
É a ponte de unión no
Amor.
Nós rezamos e vemos moitas persoas rezar o NOSO
PAI tomados das mans.
Gustaríanos reflexionar
sobre o profundo misterio que envolve a esas mans que se unen:
A
man nova únese á man vella e, entre elas, crúzase a man eterna de Cristo.
A
man débil únese á man forte e, entre elas, crúzase a man firme de Cristo.
A
man branca únese á man negra e, entre elas, crúzase a man santa de Cristo.
A
man trémula únese á man segura e, entre elas, crúzase a man sustentadora de
Cristo.
A
man axada une a man sedosa e, entre elas, crúzase a man experimentada de
Cristo.
A
man do médico únese á man do paciente e, entre elas, crúzase a man
ensanguentada de Cristo.
A
man do empregado únese á man do patrón e, entre elas, crúzase a man de mestre
de Cristo.
A
man da ignorancia únese á man da sabedoría e, entre elas, crúzase a man
omnisciente de Cristo.
A
man pecadora únese á man da graza e, entre elas, cruza a man do perdón de
Cristo.
A
man da vida únese á man da morte e, entre elas, crúzase a man redentora de Cristo.
Lamentablemente,
soamente as mans pechadas non se unen a outras mans pechadas.
E,
aínda así, entre elas se pode. É que
entre elas se cruza a man aberta do Cristo!
Unha
oración para as mans que coidan, que lavan e que curan todos os males.
Mans
que todo ser humano espera ".
Para
todos con desexos de moita protección do Pai.
(Anónimo)
Oración das Mans
Afortunado
o home, afortunada a muller
que, ata o final, poden sentir
unhas
mans facendo o ben.
A man que lava con
atención.
A man que viste con coidado.
A man que peitea con amor.
A man que toca con respecto.
A man que consola co corazón
Ninguén pode vivir sen esa man,
que é tenra, que garda,
que protexe e irradia consolo
ata o final.
O
ser humano anhela esa outra man.
Que cura todas as feridas,
que sanda todas as dores,
que enxuga todas as bágoas
que dá ás a ese amor,
sen
o que ninguén pode estar.
(Leprosería de Micomeseng-Guinea E.).
